علوم قرآن و تحریف ناپذیری

علوم قرآنی
(علوم قرآن) به مجموعه‌ای از دانش‌های مرتبط با قرآن گفته می‌شود که گستره بزرگی از دانش‌هایی همچون تفسیر، تجوید، دانش قرائات قرآنی، شان نزول آیات قرآن، دانش بلاغت آیات قرآن، تاریخ‌گذاری قرآن تا هرمونتیک را دربر می‌گیرد. علوم قرآنی اصطلاحی است دربارهٔ مسائلی مرتبط با شناخت قرآن و شئون مختلف آن[۱] و هدف آن شناخت همه شئون مربوط به قرآن اعم از تاریخ و تفسیر و صورت و محتوا و نهایتاً استفاده بهتر بردن از قرآن در حوزه علوم شرعی و معارف دینی است.[۲]

دسته‌ای از این دانش‌ها در سنت اسلامی سابقه دراز دارند، ولی برخی از آن‌ها همچون هرمونتیک مباحث تازه راه یافته به علوم قرآن هستند. همچنین به برخی از این مباحث همچون تاریخ‌گذاری قرآن کمتر پرداخته شده‌است و به تأثیر از پژوهش‌های مستشرقان بیشتر گسترش یافته‌اند. واژگان علوم قرآن که به گستره‌ای از دانش‌های مرتبط با قرآن اشاره دارد، بیشتر در عربی و فارسی به کار گرفته می‌شود و در انگلیسی برابرنهادی ندارد. اگر چه هر یک از دانش‌های موجود در این گستره دارای برابرنهاد انگلیسی هستند. تاریخچه علوم قرآنی کتاب الاتقان فی علوم القرآن نوشته جلال‌الدین سیوطی یکی از اولین کتابهای نوشته شده در این‌باره است. دانشمندان شیعه دانشمندان شیعه، در علوم قرآنی تلاشهای بسیاری کردند. ابوالاسود دوئلی، نخستین کسی است که قرآن را نقطه گذاری کرد. ابان بن تغلب (م 141 ق)، نخستین کسی است که در موضوع قرائت، کتابی تالیف کرد. اولین کسی که درباره مجاز قرآن کتاب نوشت، فراء ( م 207 ق) بود. چهار تن از قراء سبعه، از شیعیان هستند که عبارتند از: ابوعمرو بن علاء، عاصم بن کوفی، علی بن حمزه کسائی و حمزه بن زیات کوفی.[۳] آثار برجسته نوشته شده دربارهٔ علوم قرآنی الاتقان فی علوم القرآن نوشته جلال‌الدین سیوطی قرن نهم و دهم قمری (م-۹۱۱) التمهید فی علوم القرآن نوشته آیت‌الله محمد هادی معرفت قرن پانزدهم قمری دانشهای مورد گفتگو در علوم قرآنی این علوم عبارت‌اند از:[۲] تاریخ قرآن دانش تفسیر علم قرائت و تجوید و ترتیل علم رسم عثمانی، یعنی شناخت چگونگی رسم‌الخط و املای قدیمی و ثابت قرآن مجید. علم اعجاز قرآن علم اسباب نزول علم ناسخ و منسوخ علم محکم و متشابه علم مکی و مدنی علم اعراب علم غریب القرآن و مفردات قرآن و وجوه و نظایر (واژگان‌شناسی قرآن) علم قصص فقه قرآن یا احکام قرآن دانش بلاغت دانش تجوید دانش قرائات قرآنی دانش غریب‌القرآن دانش شأن نزول آیات قرآن دانش هرمنوتیک
 -----------------------------------------------------------------
پاورقی
1. آیت الله محمد هادی معرفت. «علوم قرآنی»
2. بهاء الدین خرمشاهی. «قرآن و قرآن پژوهی»
3. حسین حسینیان مقدم، منصور داداش نژاد،‌ حسین مرادی نسب و محمدرضا هدایت پناه زیر نظر دکتر سید احمدرضا خضری (۱۳۹۳). تاریخ تشیع ۲: دولت ها،‌خاندان ها و آثار علمی و فرهنگی شیعه. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. صص. ۳۷۰.
منابع:
1. رامیار، محمود، تاریخ قرآن، نشر امیرکبیر، چاپ هفتم، ۱۳۸۵.
2. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع (به عربی)، ترجمهٔ فارسی از احمد امیری شادمهری، نشر آستان قدس رضوی، ۱۳۸۶.
3. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، ج 2، ص 243.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تحریف ناپذیری قرآن (علامه محمد هادی معرفت)

تحریف ناپذیری قرآن (علامه محمد هادی معرفت) تحریف در لغت : از ریشه (حرف)/کنار/جانب و انحراف یعنی عدول از حق مانند: حرف جبل یعنی کنار کوه و حرف الصیف یعنی کنار شمشیر: و (ومن الناس من یعبد الله علی حرف) برخی مردم خدا را با حرف عبادت می کنند: زمخشری از قول ابن عباس معتقد است آیه بالا به ( منافقین) اشاره دارد تحریف در اصطلاح:
1-تغییر معناى سخن، یعنى تفسیر آن به گونه اى که موافق نظر مفسّر باشد، چه با واقعیت مطابق باشد یا نه. 2-کم و زیادى در حرکت و حرف، با حفظ و مصونیّت اصل قرآن. مثل «یطهرن» که هم با تشدید خوانده شده است، هم بدون تشدید. قرآن از این نوع تحریف هم مصون است، چون که قرائت رایج در هر دوره یعنى قرائت عاصم از حفص که به على(علیهالسلام)متصل مى شود متواتر است و جز آن، اجتهادهاى نو پدیدى است که در روزگار پیامبر(صلى الله علیه وآله) اثرى از آنها نبوده و به همین جهت متروک شده است و جز در کتابهاى مربوط به قرائت و گاهى در زبان برخى قاریان براى اظهار تبحّر در قرائت، اثرى از آن نیست. 3-تغییر کلمه اى به جاى کلمه مترادف آن: مثل آن که به جاى «امضُوا» در آیه((وَلایَلْتَفِتْ مِنْکُمْ أَحَدٌ وَامْضُواحَیْثُ تُؤْمَرُونَ) (حجر: 65))، کلمه «اسرَعوا» بگذاریم. این به ابن مسعود نسبت داده شده و او مى گفت که خطا نیست اگر به جاى( علیم، حکیم بخوانیم.) ولى آن صحابى بزرگ برتر از آن است که چنین تهمتى به او بچسبد و چه هدف عقلایى مى تواند از این تغییر در کار باشد؟ 4-تحریف در لهجه تعبیر: لهجه هاى قبایل مختلف در تلفظ حرف یا کلمه از نظر حرکات و اداى آن مختلف بود 5. تحریف به افزودن: اجماع بر خلاف این است. البته به ابن مسعود نسبت داده شده که گفته است «معوّذتین» (سوره ناس و فلق) از قرآن نیستند، بلکه آن دو تعویضند.(فتح البارى در شرح بخارى: ج 8، ص 571) به گروهى از خوارج نیز نسبت داده اندکه منکر آن شده اندکه سوره یوسف جزء قرآن باشد و آن را داستانى عشقى مى دانستند که جایزنیست از وحى باشد.(ملل و نحل، شهرستانى: ج 1، ص 128) ولى هر دو نسبت ثابت نشده است. اگر آن چه ابن مسعود گفته درست باشد، تحدّى قرآن به سوره باطل خواهد شد، زیراانسانى که به او وحى نشده است، دو سوره مثل سوره هاى کوتاه قرآن آورده است. 6. تحریف به کاهش و افتادگى عمدى یا اشتباهى از قرآن:خواه آنچه کم شده است یک حرف باشد، یا یک کلمه، یا یک جمله، یا یک آیه یایک سوره.این نوع تحریف نیز در قرآن راه ندارد زیرا قرآن کریم از نخستین روزى که مسلمانان به آن ایمان آوردند، مورد توجه و نخستین مرجع آنان بوده است و به خواندن و حفظ کردن و نگاشتن و ضبط اهمیت مى دادند. راه یابى تحریف به چنین کتابى ممکن نیست مگر با قدرتى که به زور بخواهد با قرآن بازى کند و چیزى از آن بکاهد. نه امویان و نه عباسیان، آن قدرت را نداشتند، چون قرآن میان قاریان و حافظان پخش شده بود و انتشار حتى یک نسخه در سطح وسیع، مى توانست این آروزى پلید را به صورت ناشدنى درآورد.(سیماى عقاید شیعه، ص 151)
انواع تحریف در قرآن:
1-تحریف معنوی: یعنی معنی قرآن را تغییر دهد و عوضی تفسیر کند. 2-تحریف موضعی: یعنی انسان قرآن رابراساس ترتیب نزول مرتب نکند 3-تحریف در قرائت: یعنی بر چند وجه خواندن یک کلمه (غُلِبت الروم:روم شکست خورد) غَلِبت الروم: روم پیروز شد. 4-تحریف در لهجه ونحوه گویش: یعنی تلفظ فرق می کند.(انزل القرآن علی سبعه احرف : یعنی قرآن بر هفت حرف نازل شده است. 5-تحریف با تعویض کلمات: یعنی جای گزینی یک کلمه به جای یک کلمه سخت در قرآن تعویض: 1-مترادف: مانند (لاریب )که برخی (لازیب خوانده اند)هردو حالت در قرآن صحیح نیست. 2-متباین: یعنی لغت دیگری را برگزینیم 6-تحریف به زیادت: چیزی به قرآن اضافه کنیم: مثلا سوره تبت می گویند به قرآن اضافه شده است که دشنام پیامبر است به دشمن خود پیامبر، در حالیکه این سوره نفرین است بر دشمن پیامبر و برخی معتقدند سوره یوسف اضافه شد و یک داستان عشقی استونمی تواند یک وحی باشد. علمای فریقین(شیعه وسنی)تحریف به زیادت را باطل می دانند. 7- تحریف به نقصان و کاستی: یعنی قرآن حاضرچیزی ازآن کم شده است ، که بحث ما همین مورد آخر است تعریف نسخ: یعنی حکمی در شرایط زمانی بود بنابرشرایطی آن حکم دراثر مقتضی شدن مدت اجرای آن ازبین رفت و حکمی دیگر جایگزین شد. وگاهی حکم از بین رفته ولی آیه هست وگاهی آیه موجود است ولی حکم نسخ شده است. و درنهایت نسخ تلاوت و حکم: همان مثال محرم رضاعی مهم:
انواع نسخ:
1- نسخ تلاوت وحکم (مانند آیه رضاعه شیر دادن) یعنی هرکه در 10روز شیر بخوردمحرم رضاعی می شود بعدا شده 5 بار ودر نهایت آیه حذف شده است یعنی همان نقصان در قرآن . 2- نسخ تلاوت و نه حکم:آیه حذف شده ولی حکم موجود است مانند اذا زنی الشیخ والشیخه فارجموها البته (چیزی ازآن کم شده)
توجه: در بحث نسخ نیز اول و دوم را قبول نداریم 3- نسخ حکم نه تلاوت ادله عدم تحریف قرآن :
1-دلایل عقلی:(درکتاب تنزیه القرآن عن التحریف آیت الله جوادی آملی) آمده است: قرآن نمی تواند تحریف شود ، چرا که معجزه جاوید پیامبر اسلام است. 2- براساس حدیث ثقلین قرآن تا قیامت برای مردم حجت است. دلایل نقلی عدم تحریف قرآن: 1-آیه حفظ: )انا نحن نزلنا الذکرو انا له لحافظون) که همانا ما قرآن را نازل کردیم و خود حافظ و نگهبان آن هستیم. اشکال اول بر آیه حفظ: این است که مراد از ذکر پیامبر است، چرا که در آیه 10و11سوره مبارکه طلاق که می فرماید ؟(قد انزل الله علیکم ذکرا رسولایتلوا علیکم آیات الله، یعنی ما ذکر را بر شما نازل کردیم یعنی رسولی که آیات خدا را بر شما تلاوت می کند. جواب اول: در آیه حفظ اگر مراد از ذکر رسول باشد بجای (نزلنا) باید (ارسلنا) باشد چون نزلنا ریزش از بالا به پایین است مانند نزلنا من السماء ماء جواب دوم:آیت الله خویی می فرماید :درآیه حفظ به دلیل سیاق آیه مراد از ذکرقرآن است (یا ایها الذی نزل علیه الذکر) که باتوجه به سیاق، مراد از ذکر قرآن است. جواب سوم: (انا انزلنا الذکررسولا یتلوا علیکم آیات الله )مراد از ذکر صیانت از تناقض است. صیانت دو قسم است: الف بیرونی-تحریف ب- درونی – تناقض گویی
اشکال دوم بر آیه حفظ: منظور از حفظ ، حفظ قرآن ازخدشه و ابطال محتوای آن است، یعنی نمی گذاریم بر قرآن اشکال وارد کنند در حالیکه دیگران بر قرآن اشکال بیجاو بی مورد کردند.
اشکال سوم بر آیه حفظ: مراد ازحفظ ، حفظ فی الجمله قرآن است و قرآن اصلی نزد امام معصوم باشد کافی است. این پاسخ صحیح نیست. آیت الله خویی جواب می دهد، قرآن برای هدایت مردم است ولی اگر دست مردم نباشد نغض غرض است (باید دست مردم باشد)
اشکال چهارم بر آیه حفظ : اشکال فخر رازی( شبهه فخر رازی)از کجا معلوم آیه حفظ را به قرآن اضافه نکردند، تا از آیه حفظ استدلال کنند، که قرآن تحریف نشده است جواب: اولا علمای فریقین معتقدند چیزی بر قرآن اضافه نشده . ( تحریف به زیادت در قرآن باطل است)
ثانیا: دور باطل است. ثالثا: این شبهه برای کسی مطرح است که ائمه معصومین را قبول نداشته باشد. آیه دوم: آیه عدم ورود باطل در قرآن(سوره فصلت آیه42) وانه لکتاب العزیز لا یاتیه بالباطل(عزیز یعنی شکست ناپذیر بنابر این چون در قرآن باطل راه ندارد تحریف هم راه ندارد.
سوال:
دو دسته از روایاتی که از آنها عدم تحریف قرآن استفاده می شود چیست؟
1-قرآن معیار سنجش روایات است: و حدیث در اینجا جایگاهی ندارد و اصل قرآن است. پس اصل و شاخص ما که قرآن است باید ثابت باشد، و تحریف نشده باشد 2-در حدیث ثقلین 2 چیز بر مردم تا روز قیامت حجت است، پس اگر قرآن تحریف شود نمی تواند حجیت خود را حفظ کند. 3-حدیث فعلیکم بالقرآن: پیامبر فرمود روزی میرسد فتنه ها چون شب تاریک بر شما هجوم می آورد و برای رهایی از فتنه ها باید به قرآن پناه ببریم.(با قرآن حرف بزنید و راه حق و باطل را از قرآن فراگیرید.
دانشمندان شیعه و تحریف قرآن :
الف – شیخ صدوق:( رئیس المحدثین ) وی معتقد است که قرآن اصلا تحریف نشده است. سوال؛ چرا در میان دانشمندان مسلمان در بحث تحریف از شیخ طوسی آغاز گردید؟ زیرا قبل از شیخ طوسی ( مر حوم کلینی بود ،‌که ایشان دوره امام دوازدهم را درک کرده و دیگر نیازی به پرسشی از تحریف یا عدم تحریف قرآن نبود چرا که با وجود ائمه از بدیهیات است ، که قرآن هرگز تحریف نشده است.
ب- شیخ مفید :در کلام استاد است، و ایشان اعتقاد دارند که نه چیزی از قرآن کم شده و نه چیزی برآن افزوده شده، بنابر این هرگز قرآن تحریف نشده است.
ج- دیدگاه علامه طباطبایی: ایشان عقیده دارند که قرآن یک سری وی‍ژه گی هایی دارد ، که آن را نسبت به سایر کتب آسمانی ممتاز کرده است، ازقبیل این که؛ قرآن کتاب نور و هدایت است، و هیچگونه اختلافی در آن وجود ندارد. چرا که به فرموده ایشان اگر تحریف شود، ویژه گی های خود را ازدست می دهد. روایات عرض از دیدگاه علامه طبا طبایی : در مواردی که به 2حدیث متعارض بر خوردیم ، برای اینکه بفهمیم کدامیک از آنها صحیح تر است، آن را به قرآن عرضه می کنیم. نیز از حدیث ثقلین استفاده می شود که قرآن تحریف نشده و این حدیث، حجیت دائمی تا روز قیامت دارد. مخدوش بودن روایات تحریف: بیشتر این روایات از حیث سند، از روایات ضعیف بوده و خبر واحد است. نوع جمع آوری قرآن به گونه ای بوده که تحریف در آن رخ نداده است . دیدگاه امام خمینی در مورد تحریف قرآن: ایشان معتقدند کیفیت جمع آوری قرآن به گونه ایست که تحریف در آن منتفی است. همچنین به عقیده ایشان ، روایات تحریف: 1- این روایات ، ضعیف هستند. 2- برخی از این روایات، خبر واحد است. 3-برخی از این روایات مجعول است. 4-برخی از این روایات، تحریف معنوی، یا همان معنای قرآن ،را اشتباهی بیان می کردند.برخی از خاور شناسان معتقدند اختلاف قرائت ناشی از متن است. ، در حالی که امام خمینی می فرماید ، اختلاف قرائت هیچ ربطی به متن قرآن ندارد. سوال شد، آیا حجیت ظواهر کتاب (قرآن) ، ثابت شده است؟ بلی
سؤال:ادله حجیت ظواهر کتاب را بیان کنید: 1-دعوت قرآن به تدبر و تفکر در خود 2-وجود روایات عرض مانند روایات (من بلغ) 3- استدلال ائمه به ظاهر قرآن 4-پناه بردن به قرآن در فتنه ها
3-دیدگاه سوم امام خمینی، پس از کیفیت جمع قرآن و انواع روایات تحریف:

دیدگاه سوم: اختلاف قرائت دیدگاه چهارم حجیت ظواهر آیات دیدگاه پنجم محدث نوری: که امام در مورد ایشان می فرماید که: احدی در مورد حجیت ظواهر قرآن بحثی ندارد به جز علامه محدث نوری.
1-دانشمندان عامه و تحریف قرآن:
دانشمندان عامه2دسته اند؛ الف-عمیق در تحقیقات هستند، که هیچکدام اعتقاد به تحریف ندارند.

ب- غیر عمیق در تحقیقات هستند. لازم به یاد آوری است که ، نخستین کسی که معتقد بود قرآن تحریف شده، (عبد الله بن عمر ) بود. که ایشان از نظر شیعه هیچ اعتباری ندارد ، ولی از دیدگاه اهل سنت به جهت نقل روایات پیامبر ص حائز اعتبار است.درضمن ایشان از نظر سیاسی مورد قبول نبود. پس از او خلیفه دوم آیه رجم را آورد که؛ (اذا زنی الشیخ والشیخه فارجموها)،یا عایشه در مورد رضاعة(شیر دادن) که ابتدا با 10آیه محرم رضاعی می شدند و سپس 5آیه ودر نهایت آن آیه نسخ گردید. علمای اهل سنت نیز2دسته اند: 1- عمیق 2- غیر عمیق از علمای اهل سنت، مثلا شافعی، معتقد است،رافضی ها 2دسته اند؛ دسته اول عمیق و ژرف نگر هستند و دسته دوم عمیق نیستند. در مورد پیدایش رافضیه: که همان شیعیان بودند که، زمانی زید بن علی فرزند امام سجاد(ع) قیام کردند، کسانی که در اطراف زید بودند به خلیفه دشنام می دادند، و زید بن علی از این بابت نارحت شد، بنابر این این گروه از زید جدا شده، ودر گوشه از مسجد نشستند، اینان معروف به رافضی بودند. که یکی از اعتقادات آنان ، تحریف قرآن بود. و بعدها پسر ایشان، یحی بن زید که در گنبد به شهادت رسید، و با این عقیده ی ، تحریف قرآن مبارزه می کرد. علمای اهل سنت که برخی عمیق نیستند و سطحی نگر هستند، معتقدند ، که شیعه دست به تحریف قرآن زده است. و دسته ای دیگر از اینکه به شیعه نسبت تحریف کردن قرآن بدهیم، می گویند باید به خدا پناه برد. ابن حزم، و رافعی و قاضی عبد الجبار معتزلی، معتقدند همه امامیه قایل به تحریف قرآن هستند، یعنی چیزی به قرآن اضافه نموده یا کم کرده اند. قابل توجه است که کتاب رافعی(اعجاز القرآن) می باشد. 2- دیدگاه خاور شناسان یا همان (مستشرقان): خاور شناس کیست؟ هر غیر مسلمانی که در مورد آداب و رسوم و زندگی و فرهنگ شرق تحقیق کند. دیدگاه خاورشناسان: 1-انگیزه تبشیری دارند، یعنی شرق را آماده پذیرش دین مسیح می کنند. 2-انگیزه سیاسی دارند. 3-انگیزه تجاری دارند. 4- انگیزه علمی دارند. دسته بندی شبهات خاور شناسان در مورد تحریف قرآن:

الف- شبهه افزایش در قرآن
ب- شبهه کاهش در قرآن هان تینگ تون، تئوری پرداز آمریکای است و شعار او جنگ تمدن اسلام و مسیحیت است.و خاور شناس و شرق شناس کسی است که در مورد شرق و فرهنگ شرق به بحث و گفتگو می نشیند.
ج- شبهه در مصحف علی
د- شبهه حذف سور در فضایل اهل بیت

1- یکی از خاور شناسان(مونتگمری وات) است. ایشان معتقد است مصحف ابن مسعود 11سوره دارد و دو سوره ی معوذتین ناس و فلق- در قرآن وجود ندارد پاسخ : خود ابن مسعود، اعتقاد داشت، این دو سوره در قرآن بود ، ودر نماز بجای سوره توحید، معوذتین می خواند. و نشان می دهد خود ابن مسعود اعتقاد داشت که هر دو سوره وجود دارند، و این یک تهمت سیاسی است، به دلیل اختلاف با خلیفه، که از بیت المال بر داشت می شد و برگشت نمی دادند، که خلیفه او را اظهار کرد، و روزی در مسجد بود که، ابن مسعود وارد مسجد شد، و خلیفه دستور داد وی را بیرون انداختند پس به طرز مرموزی ایشان را کشتند. 2- بلاشر: که یک فرانسوی است، و دکتر رامیار که برای معالجه به آنجا رفته بود با ایشان ملاقات کرد. بلاشر معتقد است سوره تبت نمی تواند، سوره قرآن باشد، چون فحش و دشنام است به دشمنان پیامبر ص، پس این سوره به قرآن اضافه شده است، در حالیکه به اعتقاد ما ناسزا نیست، بلکه یک نفرین است. آیا آیات مربوط به نفرین در جای دیگر است؟ بله (قتل الخراسون) دروغگویان ، بلاشر استناد می کند به قول عجارده از خوارج، که خوارج 25 فرقه شدند. و می گفتند سوره یوسف یک داستان عشقی است، پس این رمان عشقی نمی تواند،وحی باشد.(داستان بر خورد یوسف با زلیخا) 3- دیگر خاورشناسان مانند(کازانوفا): وی معتقد است در سوره آل عمران آیه 44( و ما محمد الا الرسول، افان مات او قتل انقلبتم باعقابکم) گویند کلام ابوبکر است، یعنی وقتی پیامبر ص از دنیا رفت، ابوبکر آن را خواند. در حالیکه این آیه شأن نزول دارد. در مورد مصعب بن عمیر چون در جنگ رویش پوشیده بود و به ظاهر شبیه پیامبرص بود در جنگ احد کشته شده، و فریاد سر دادند که محمد کشته شده است در حالیکه سپاه اسلام و پیامبرص به دهانه کوه احد رفتند و دشمن نتوانست کاری انجام دهد، که این آیه نازل شد،(افإن مات او قتل انقلبتم .........)یا آیه (واتخذوا من مقام ابراهیم)، یعنی پشت مقام ابراهیم مصلی بگیرید عمر پرسید که ما پشت مقام نماز بخوانیم که در الاتقان سیوطی آمده است که این آیه ( واتخذوا من مقام ابراهیم..) با پرسش عمر شروع شد، نه اینکه این آیه مال عمر باشد. طبقه بندی شبهات خاور شناسان: الف- شبهه افزایش درقرآن ب-شبهه نقص و کاستی در قرآن ب-1-تشکیک در سوره خلع وحفد:2 دعای ابی بن کعب ب-2-تشکیک در مصحف علی ب-3-تشکیک حذف سور در فضایل اهل بیت، که این شبهه انگلیسی هاست و برخی از شیعیان ساده لوح پذیرفتند. آسیب شناسی مطالعات خاور شناسان: ب-1-خاورشناسان این دو دعا را وارد قرآن کرده و معتقدند، قرآن فعلی از این دو دعا خالی است،در حالیکه ابی خود واقف بود که این دو دعا سوره نیست. وعمر نیز آن را تصریح کرده است و جزء سوره نیست.

تشکیک در مصحف علی(ع):

ویژه گی های مصحف علی (ع): 1-بر اساس ترتیب نزول 2-به هفت بخش تقسیم شده بود 3- منسوخ مقدم بر ناسخ بود. 4-اسامی منافقین و کسانی که آیه در باره آنها نازل شده بود مکتوب بود،این خبر نزد نضربن حارث بود که درمصحف امام علی، می گفت داستانهایی از رستم وسهراب نقل می کردند. 5-تعبیر و تفسیر برخی از آیات در مصحف علی بود تشکیک حذف سور در باره اهل بیت : در دوره ابوبکرو عمر انجام شد.گلدزیهر معتقد است، یکی از این سوره ها (ولایت است و نورین نور علی و محمد) که 41 بند دارد و سوره شیعه 7 بند دارد. شیعیه که گلدزیهر معتقد است، که من آن را ندیدم. کتاب داستان مذاهب در 2جلد به زبان فارسی در هندوستان نوشته است و عده ای از شیعیان که مشخص نیست عرب هستند یا ایرانی و در انگلستان چاپ شد. در قرن یازدهم محدث نوری در نگارش کتاب فصل الخطاب، فریب یک جاسوس انگلیسی را خورده است و سردار کابلی از شاگردان محدث بود. سیوطی می گوید: کسی که می خواهد تقسیر قرآن کند باید ذهن خود را تجرید کند یعنی ذهنش را خالی کند و فقط به قرآن تمسک جویند. آسیب شناسی مطالعات خاور شناسان: 1-پیروی از گرایشهای پنهان 2-مراجعه به مطلق منابع: منابع ای که برخی قوی و برخی ضعیف هستند 3- مراجعه به احادیث، حدیث قوی و ضعیف مانند حدیث معنعن- حدیث مرفوع 4- آشنا نبودن به زبان قرآن